Kỳ nghỉ lễ 30/4 và 1/5 năm nay trùng vào thời điểm nắng nóng gay gắt, khiến người dân đổ xô đến các bãi biển, sông suối để tắm mát. Chỉ trong 5 ngày nghỉ lễ, cả nước ghi nhận hàng chục vụ đuối nước, khiến nhiều người tử vong hoặc mất tích.
Tại tỉnh Quảng Ngãi, chỉ trong mấy ngày nghỉ lễ đã có 20 trường hợp đuối nước. Lực lượng chức năng đã kịp thời cứu được 16 người, nhưng 4 người đã tử vong hoặc mất tích – tất cả đều là học sinh. Các tỉnh Quảng Trị, Phú Yên, Lâm Đồng,... cũng ghi nhận những trường hợp tử vong do đuối nước.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, trong vòng 10 năm qua, đuối nước đã cướp đi sinh mạng của hơn 2,5 triệu người – và là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ từ 5 đến 14 tuổi trên toàn thế giới.
Tại Việt Nam, năm nào cũng ghi nhận hàng trăm trường hợp trẻ em tử vong do đuối nước. Đáng chú ý, không ít trường hợp trẻ biết bơi nhưng vẫn thiệt mạng khi bơi ở khu vực nguy hiểm, hoặc tử vong khi cố gắng cứu bạn.
Phần lớn các vụ đuối nước xảy ra khi trẻ em rủ nhau đi bơi, đi tắm mà không có người lớn giám sát. Nhiều em không biết bơi nhưng vẫn mạo hiểm chơi gần khu vực sông, suối, ao hồ. Theo thống kê, 76,6% vụ đuối nước xảy ra trong cộng đồng; 22,4% tại gia đình và chỉ 1% trong trường học.
Các chuyên gia cho rằng, môi trường sống thiếu an toàn, thiên tai, mưa lũ, sạt lở cùng sự chủ quan, lơ là của người lớn là những yếu tố chính dẫn đến tình trạng đuối nước trẻ em gia tăng. Bên cạnh đó, nhiều địa phương và trường học chưa có đủ nguồn lực, kinh phí để tổ chức hoạt động phòng, chống tai nạn thương tích, đặc biệt là dạy bơi an toàn.
Tỷ lệ trường học tổ chức dạy bơi còn thấp do thiếu bể bơi, thiết bị, nhân lực chuyên môn. Nhiều giáo viên phụ trách phòng chống tai nạn thương tích làm việc kiêm nhiệm, thiếu kỹ năng và phương tiện triển khai.
Tổ chức dạy bơi an toàn cho học sinh được xem là giải pháp hiệu quả nhất để phòng tránh đuối nước. Tuy nhiên, do hạn chế về cơ sở vật chất và nhân lực, hiện nay việc dạy bơi chủ yếu mới dừng lại ở mức tuyên truyền, giáo dục kỹ năng.
Để khắc phục tình trạng này, mới đây Phó Thủ tướng Lê Thành Long đã ký ban hành Quyết định số 1717/QĐ-TTg, phê duyệt Chương trình Tăng cường giáo dục kỹ năng phòng, chống đuối nước cho học sinh giai đoạn 2025–2035.
Chương trình đặt mục tiêu đến năm 2030: 95% cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh và cha mẹ học sinh được truyền thông, giáo dục về phòng, chống đuối nước (đạt 100% vào năm 2035). 70% học sinh được dạy kiến thức, thực hành kỹ năng phòng chống đuối nước (đạt 90% vào năm 2035). Tối thiểu 30% trường tiểu học và 25% trường trung học có bể bơi (cố định hoặc di động); 70% xã/phường có ít nhất 1 bể bơi phục vụ dạy bơi. Mỗi trường sẽ có ít nhất 2 giáo viên được đào tạo và chứng nhận đủ điều kiện dạy bơi an toàn (tăng lên 3 giáo viên vào năm 2035).
Chương trình cũng đề ra các nhiệm vụ trọng tâm như: tăng cường truyền thông, đầu tư cơ sở vật chất, hoàn thiện chính sách, phối hợp liên ngành và xây dựng hệ thống giám sát, đánh giá hiệu quả triển khai.
Mỗi học sinh đuối nước là một bi kịch đau lòng với gia đình nhà trường và xã hội. Để không còn những câu chuyện đau lòng mỗi dịp hè, rất cần sự vào cuộc quyết liệt từ chính quyền, nhà trường, gia đình và toàn xã hội.
Bên cạnh giải pháp dài hạn là đầu tư hạ tầng và nhân lực, thì việc nâng cao nhận thức, kỹ năng phòng tránh đuối nước, quản lý giám sát, đặc biệt là các gia đình không tổ chức, không cho phép trẻ em tắm hoặc bơi lội tại các khu vực tự phát như sông, suối, ao, hồ, kênh mương – nơi không có lực lượng cứu hộ, không đảm bảo điều kiện an toàn về môi trường nước./.
