Sự kiện do Dự án Các-bon For Good, do CARE, CIFOR và Đại học British Columbia (UBC) triển khai, phối hợp cùng Trường Đại học Kinh tế – Đại học Quốc gia Hà Nội (VNU–UEB); Đại học Flinders tổ chức Tọa đàm Chính sách kéo dài hai ngày với chủ đề “Định hướng Thị trường Các-bon Toàn cầu và Việt Nam: Những nhận định sau COP30 và Hướng đi tiếp theo”.
Sự kiện thu hút khoảng 200 đại biểu từ Canada, Việt Nam và các khu vực khác, bao gồm các nhà nghiên cứu, doanh nghiệp tiên phong, đại diện khu vực tư nhân, và các quan chức cấp cao từ các bộ, ngành và cơ quan địa phương.
Phát biểu khai mạc, PGS.TS. Lê Trung Thành, Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế – ĐHQGHN, nhấn mạnh: “Thế giới đang chứng kiến những chuyển biến mạnh mẽ trong nỗ lực ứng phó biến đổi khí hậu. Sau COP30, các quy định mới, đặc biệt liên quan đến Điều 6 của Thỏa thuận Paris, mở ra giai đoạn phát triển mới cho thị trường các-bon toàn cầu, nơi các quốc gia và doanh nghiệp cùng thúc đẩy mục tiêu phát thải ròng bằng 0".
Ông Thành cũng lưu ý vai trò kết nối giữa các bên liên quan: “Việt Nam đang chuẩn bị vận hành thị trường các-bon trong nước từ năm 2028 và đẩy mạnh hội nhập với các cơ chế trao đổi tín chỉ quốc tế. Việc cập nhật tri thức, chia sẻ kinh nghiệm và đối thoại chính sách trở thành yêu cầu cấp thiết đối với cơ quan quản lý, doanh nghiệp, tổ chức phát triển và các cơ sở đào tạo – nghiên cứu".
Tại tọa đàm, ông Nguyễn Tuấn Quang, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), phân tích các xu hướng toàn cầu: các công cụ định giá các-bon như thị trường các-bon và thuế các-bon đang trở thành công cụ chính sách phổ biến, giúp các quốc gia giảm phát thải và thúc đẩy chuyển đổi xanh.
Ông Quang dẫn báo cáo của Ngân hàng Thế giới: “Các cơ chế định giá các-bon hiện kiểm soát khoảng 28% tổng lượng phát thải khí nhà kính toàn cầu và tạo ra hơn 100 tỷ USD trong năm qua. Đây là nguồn lực tài chính quan trọng cho các quốc gia trong việc thực hiện cam kết khí hậu”.
Tại Việt Nam, việc xây dựng thị trường các-bon được triển khai mạnh mẽ trong những năm gần đây. Ông Quang cho biết Chính phủ đã giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì xây dựng hai nghị định quan trọng: nghị định về trao đổi quốc tế kết quả giảm nhẹ phát thải và tín chỉ các-bon; và nghị định về hấp thụ, lưu giữ các-bon của rừng. Nghị định thuộc lĩnh vực tài nguyên – môi trường dự kiến trình Chính phủ trong tháng 12/2025. Ngoài ra, Bộ Tài chính cũng đã trình Thủ tướng Chính phủ Nghị định về sàn giao dịch các-bon trong nước.
“Việt Nam xác định thị trường các-bon không chỉ nhằm tăng khối lượng giao dịch, mà là công cụ để chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng phát thải thấp. Do đó, thay vì chạy theo số lượng, Việt Nam ưu tiên chất lượng tín chỉ để đảm bảo lợi ích quốc gia và uy tín trên thị trường quốc tế”, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu nhấn mạnh.
Chương trình tọa đàm diễn ra trong hai ngày 25-26/11/2025 với năm phiên thảo luận, cung cấp cái nhìn toàn diện về thị trường các-bon toàn cầu và thị trường các-bon rừng. Ba phiên đầu tập trung phân tích khung pháp lý của Việt Nam, những thay đổi toàn cầu sau COP30, cũng như thách thức và cơ hội trong vận hành thị trường, từ phát triển các-bon xanh đến vai trò ngày càng quan trọng của khu vực tư nhân. Phiên thảo luận bàn tròn đã nêu bật lợi thế cạnh tranh của Canada, các cơ hội tài chính và việc ứng dụng MRV cùng công nghệ số nhằm giảm thiểu rủi ro cho Việt Nam khi tham gia thị trường.
Tiếp nối các nội dung này, các phiên cuối sẽ đi sâu vào kinh nghiệm thực tiễn và định hướng dài hạn. Nhiều nghiên cứu điển hình quốc tế từ Canada, Châu Phi, Indonesia, Philippines và Úc được trình bày, trong khi Vietnam Airlines chia sẻ kinh nghiệm về thị trường tuân thủ, đặc biệt là cơ chế CORSIA. Các chuyên gia cũng nhấn mạnh vai trò của các cơ chế tài chính và công nghệ tiên tiến gồm AI và hệ thống truy xuất nguồn gốc các-bon nhằm nâng cao tính minh bạch và thúc đẩy sự phát triển bền vững của thị trường.
Liên kết với góc nhìn học thuật và chính sách, đại diện VNU–UEB, TS. Nguyễn Đình Tiến, nhận định rằng phát triển thị trường các-bon không chỉ là yêu cầu cấp bách về môi trường mà còn là cơ hội kinh tế vĩ mô. “Chúng tôi mong muốn tăng cường cầu nối giữa giới học thuật, nhà hoạch định chính sách và doanh nghiệp,” ông nhấn mạnh, đồng thời cho rằng việc trang bị đầy đủ kiến thức và công cụ sẽ giúp các bên liên quan sẵn sàng tham gia thị trường khi được vận hành chính thức.
Cũng tại tọa đàm, bà Lê Kim Dung, Trưởng đại diện CARE tại Việt Nam, nhấn mạnh vai trò trung tâm của các nhóm yếu thế trong chính sách thị trường các-bon. “Bảo đảm phụ nữ và cộng đồng dân tộc thiểu số được tham gia vào cơ chế vận hành thị trường các-bon là điều thiết yếu để đạt mục tiêu ‘không để ai bị bỏ lại phía sau’,” bà khẳng định.
Từ phía quốc tế, Đại sứ Canada tại Việt Nam, ông Jim Nickel khẳng định cam kết đồng hành cùng Việt Nam trong ứng phó biến đổi khí hậu. “Thị trường các-bon là công cụ then chốt để đạt mục tiêu phát thải ròng bằng không,” ông nói.
Đồng thời ông nhấn mạnh rằng đối thoại này giúp chia sẻ kinh nghiệm quốc tế và xác định các giải pháp thực tiễn phù hợp với bối cảnh Việt Nam. “Tiến bộ kinh tế phải song hành với quản lý môi trường và sinh kế bền vững,” ông bổ sung.
Tọa đàm đã trở thành diễn đàn kết nối cơ quan quản lý, chuyên gia quốc tế, doanh nghiệp và giới khoa học, mở ra góc nhìn đa chiều về định hướng phát triển thị trường các-bon. Những kiến nghị thu nhận được sẽ là cơ sở quan trọng để các cơ quan chức năng nghiên cứu, hoàn thiện chính sách và pháp luật, định vị Việt Nam như một nhân tố năng động trên bản đồ thị trường các-bon toàn cầu.
