Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vừa đưa ra kiến nghị bãi bỏ và thu hẹp 21 ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện theo quy định tại Luật Đầu tư năm 2020.
Theo VCCI, mặc dù Luật Đầu tư 2020 đã ban hành danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện, nhưng trên thực tế số lượng ngành nghề thuộc diện này ngày càng gia tăng. Nguyên nhân là do các luật chuyên ngành được ban hành sau đó tiếp tục bổ sung thêm nhiều lĩnh vực. Hơn nữa, phạm vi các nhóm ngành trong danh mục còn khá rộng, kéo theo việc nhiều ngành nghề nhỏ cũng bị xếp vào diện phải đáp ứng điều kiện kinh doanh.
Từ năm 2020 đến nay, chưa có một đợt rà soát tổng thể nào để đánh giá mức độ phù hợp của danh mục này. Trong bối cảnh yêu cầu cải thiện môi trường đầu tư, tạo điều kiện thuận lợi và minh bạch hơn cho doanh nghiệp, VCCI cho rằng việc xem xét cắt giảm, điều chỉnh danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện là hết sức cần thiết.
Luật Đầu tư 2020 nêu rõ, ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện là những ngành nghề phải kiểm soát nhằm bảo đảm quốc phòng, an ninh, trật tự xã hội, đạo đức và sức khỏe cộng đồng. Tuy nhiên, theo VCCI, nhiều lĩnh vực hiện nay không còn đáp ứng tiêu chí này.
Dựa trên cơ sở đó, VCCI kiến nghị bãi bỏ 16 ngành nghề, trong đó có: kinh doanh dịch vụ kế toán, làm thủ tục hải quan, xuất khẩu gạo, dịch vụ cho thuê lại lao động, dịch vụ bảo hành bảo dưỡng ô tô, dịch vụ tư vấn du học, phổ biến phim, in và đúc tiền… Chẳng hạn, với dịch vụ kế toán, VCCI nhận định trước năm 2014, khi Luật Kế toán được ban hành, hoạt động này vốn là ngành nghề kinh doanh bình thường và chưa từng phát sinh rủi ro đáng kể ảnh hưởng đến lợi ích công cộng. Do đó, việc áp đặt điều kiện kinh doanh là chưa hợp lý. Tương tự, với dịch vụ làm thủ tục hải quan, hoạt động này hầu như không ảnh hưởng trực tiếp đến an ninh, trật tự hay sức khỏe cộng đồng nên cũng không cần thiết phải đặt ra điều kiện kinh doanh.
Đối với lĩnh vực xuất khẩu gạo, VCCI thừa nhận đây là mặt hàng gắn với an ninh lương thực quốc gia. Tuy nhiên, khung pháp lý hiện hành đã có nhiều quy định cụ thể như cân đối nguồn thóc gạo, dự trữ lưu thông... theo Nghị định 107/2018/NĐ-CP. Vì vậy, việc tiếp tục coi xuất khẩu gạo là ngành nghề có điều kiện là chưa phù hợp.
Ngoài 16 ngành nghề đề xuất bãi bỏ, VCCI cũng kiến nghị thu hẹp phạm vi áp dụng điều kiện kinh doanh đối với 5 ngành khác, gồm: nghiên cứu, chế tạo, sửa chữa, bảo dưỡng tàu bay không người lái và các thiết bị liên quan; kinh doanh phân bón; kinh doanh giống thủy sản; khai thác tài nguyên nước; và kinh doanh vàng.
Đáng chú ý, với kinh doanh vàng trang sức thủ công mỹ nghệ, VCCI cho rằng đây chỉ là loại hàng hóa thông thường, không tác động đến lợi ích công cộng như các loại vàng khác. Những điều kiện hiện hành như yêu cầu doanh nghiệp có đăng ký sản xuất, có cơ sở vật chất và trang thiết bị cần thiết… không phản ánh tính đặc thù của một ngành nghề cần kiểm soát. Trong thực tế, nhiều doanh nghiệp cũng từng nhiều lần kiến nghị loại bỏ kinh doanh vàng trang sức thủ công mỹ nghệ khỏi danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện theo Nghị định 24/2012/NĐ-CP.
Những kiến nghị này, theo VCCI, sẽ góp phần tinh gọn hệ thống pháp luật, tạo lập môi trường đầu tư minh bạch, thông thoáng, phù hợp hơn với yêu cầu phát triển kinh tế trong giai đoạn mới.
