Để có nền nông nghiệp sinh thái, cần có người nông dân sinh thái

Từ vùng “đất chết” đến trang trại sinh thái

Giữa vùng đồi nắng gió xã Thường Xuân (Thanh Hóa), nơi từng bị bỏ hoang vì đất bạc màu, sỏi đá lổn nhổn, giờ đây phủ kín một màu xanh mướt của những vườn bưởi Diễn hữu cơ.

Chủ nhân của vùng đất hồi sinh ấy là kỹ sư nông nghiệp Lê Xuân Hoằng, người đã từ bỏ công việc ổn định nơi phố thị, chọn mảnh đất cằn ở vùng núi Thanh Hóa để khởi nghiệp. Với ông, đó không chỉ là hành trình tìm kiếm cơ hội kinh tế, mà còn là cách thỏa chí đam mê và thực hiện tâm nguyện được sống cùng đất, cùng cây.

Những ngày đầu bắt tay vào cải tạo, không ít người cho rằng ông “liều lĩnh”. Có người khuyên nên bón phân hóa học, phun thuốc bảo vệ thực vật để cây nhanh cho quả. Nhưng ông Hoằng chọn con đường ngược lại: không hóa chất, không thuốc trừ cỏ, không ép đất sinh sản, mà nuôi đất trước khi trồng cây – một cách làm nông thuận tự nhiên, đầy kiên nhẫn và triết lý.

Với ông, đất không chỉ là nơi trồng trọt, mà là một cơ thể sống cần được “chữa lành” sau nhiều năm bị khai thác kiệt quệ. Ông bắt đầu bằng những việc nhỏ như ủ phân chuồng hoai mục, trồng cỏ che phủ để giữ ẩm, sử dụng chế phẩm sinh học để phục hồi vi sinh vật trong đất.

“Đất cũng như con người, phải có thời gian nghỉ, được chăm sóc và phục hồi. Khi đất khỏe, cây mới khỏe,” ông Hoằng chia sẻ, ánh mắt ánh lên niềm tin vững chắc.

Thời gian đầu theo đuổi ước mơ nông nghiệp sinh thái, những gốc bưởi non dường như không chịu nổi nắng gió miền đồi. Cây còi cọc, lá úa vàng, nhiều gốc chết khô, trơ trọi giữa nền đất nứt nẻ. Lợi nhuận chưa có, trong khi tiền vốn và công sức ngày một đội lên. Mỗi lần đi qua, nhìn những gốc bưởi xác xơ, ông Hoằng lại thấy lòng trĩu nặng, có lúc tưởng như phải dừng lại.

Thế nhưng, người kỹ sư ấy vẫn kiên trì với niềm tin chỉ cần đất được nghỉ, được hồi sinh, nó sẽ tự trả ơn con người. Sau những mùa mưa nắng nối tiếp, điều kỳ diệu dần xuất hiện. Mặt đất bắt đầu đổi màu, tơi xốp, thơm mùi mùn, cỏ xanh non mọc phủ kín, và cả những con giun, con bọ tự nhiên cũng quay trở lại. Sự sống hồi sinh từ trong lòng đất, mang theo sức sống mới cho từng gốc bưởi.

Từng gốc bưởi sau bao mùa nắng gió giờ đã trĩu quả. Những trái bưởi Diễn đầu tiên vàng óng, tỏa hương dịu ngọt, là minh chứng cho hành trình không bỏ cuộc và tình yêu đất mẹ của kỹ sư Lê Xuân Hoằng.

“Tôi không muốn ép đất cho ra quả, tôi muốn đất tự đẻ ra sự sống,” – kỹ sư Lê Xuân Hoằng chia sẻ, nụ cười hiền hậu như chính người nông dân đang tri ân đất mẹ.

Từ vườn bưởi trăm tỷ đến chuỗi giá trị sinh thái bền vững

Nhờ sự kiên trì và niềm tin vào con đường đã chọn, những gốc bưởi năm nào còn còi cọc, xác xơ giờ đã phủ kín triền đồi xanh mướt. Sau hơn mười năm bền bỉ, trang trại bưởi Diễn hữu cơ của kỹ sư Lê Xuân Hoằng ở Thường Xuân (Thanh Hóa) đã mở rộng hơn 10 ha, đạt doanh thu hàng chục tỷ đồng mỗi năm, tạo việc làm ổn định cho hàng chục lao động địa phương.

Mỗi quả bưởi khi thu hoạch đều được gắn mã QR truy xuất nguồn gốc, canh tác hoàn toàn theo tiêu chuẩn hữu cơ nghiêm ngặt, không hóa chất, không thuốc trừ cỏ. Nhờ sự khác biệt trong cách làm, sản phẩm của ông Hoằng đã có mặt tại nhiều siêu thị lớn, cửa hàng thực phẩm sạch, trở thành thương hiệu uy tín của xứ Thanh.

Không dừng lại ở sản xuất bưởi sạch, ông Hoằng còn từng bước xây dựng chuỗi giá trị sinh thái khép kín, tận dụng phụ phẩm nông nghiệp để sản xuất phân hữu cơ, phát triển mô hình chăn nuôi tuần hoàn, bảo tồn đa dạng sinh học và bảo vệ môi trường. Trên vùng đất này, cây cỏ, con người và thiên nhiên như hòa làm một trong vòng tuần hoàn sống động và bền vững.

Theo kỹ sư Lê Xuân Hoằng, nhiều trang trại thường cắt rễ để ức chế sinh trưởng, nhưng làm vậy chỉ được một lần và rất hại cho cây về sau. “Cây bưởi muốn khỏe mạnh cần có bộ rễ phát triển tự nhiên, vì đây là cây trồng lâu năm, rễ càng ăn sâu thì cây càng bền vững. Việc cắt rễ là đi ngược quy luật, khiến cây suy yếu và dễ bị bệnh tật. Tôi chỉ chú trọng tạo môi trường đất tơi xốp, giàu dinh dưỡng để rễ phát triển tự nhiên,” ông chia sẻ.

Ngoài việc bón phân hữu cơ, ủ chế phẩm sinh học, ông còn đặc biệt chú trọng đắp ụ cho từng gốc bưởi để giữ ẩm, chống úng và giúp bộ rễ phát triển sâu rộng. Ông tin rằng, khi cây có rễ khỏe, chúng sẽ tự tìm nguồn nước và dinh dưỡng trong lòng đất, ít sâu bệnh và cho năng suất ổn định hơn.

Từ khâu thiết kế ban đầu đến chăm sóc, mọi quy trình trong trang trại đều hướng về “đất mẹ”. Trang trại của ông Hoằng không chỉ là mô hình kinh tế hiệu quả, mà còn là “trường học xanh” – nơi bà con nông dân, sinh viên và học sinh đến tham quan, học tập, trải nghiệm quy trình canh tác hữu cơ khép kín, lắng nghe những chia sẻ về tình yêu đất đai và đam mê nông nghiệp bền vững.

Công nghệ số cũng được ứng dụng mạnh mẽ, giúp ông giảm nhân công, tiết kiệm chi phí và tăng năng suất lao động. Khi mùa xuân đến, cả trang trại lại khoác lên mình tấm áo trắng tinh khôi của hàng vạn bông hoa bưởi. Hương hoa lan tỏa khắp triền đồi, không chỉ là dấu hiệu của mùa bội thu, mà còn là thành quả của một quá trình lao động kiên nhẫn, bền bỉ và tôn trọng tự nhiên.

Nhờ canh tác hữu cơ, trang trại đã xây dựng thương hiệu bưởi Diễn hữu cơ xứ Thanh được người tiêu dùng Hà Nội và nhiều tỉnh miền Bắc tin tưởng. Các chuỗi cung ứng lớn ký kết bao tiêu sản phẩm, trong khi một phần sản lượng vẫn được ông dành lại cho thương lái địa phương – vừa quảng bá hình ảnh quê hương, vừa tạo công ăn việc làm cho bà con quanh vùng.

Hành trình của kỹ sư Lê Xuân Hoằng không chỉ là câu chuyện về vườn bưởi bạc tỷ, mà còn là minh chứng sống động cho tinh thần “người nông dân sinh thái” mà Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan từng nói tới.

Từ một kỹ sư thành đạt nơi phố thị, ông trở về với ruộng đồng, biến đất cằn thành vườn trĩu quả, góp phần kiến tạo một nền nông nghiệp xanh – nhân văn – bền vững cho quê hương Thanh Hóa.