Tại buổi lễ ông Phạm Việt Hậu, Chủ tịch UBND xã Sơn Cẩm Hà đã đọc diễn văn ôn lại lịch sử. Vào tháng 2/1955, bọn phản động Quốc dân đảng tổ chức mít tinh chính thức tuyên bố ly khai chính quyền Ngô Đình Diệm và thành lập Chính phủ phản động của chúng ở xã Sơn Cẩm Hà. Quốc dân đảng chủ trương thực hiện chính sách hai mặt: vừa hô hào kêu gọi những người Cộng sản ra hợp tác với chúng để chống Diệm, vừa bí mật bắt cóc cán bộ, đảng viên và những người cảm tình cách mạng, giết từng người một rồi giấu xác.
Trong vòng 9 tháng, hơn 400 cán bộ, đảng viên trung kiên và những người yêu nước ở xã Sơn Cẩm Hà bị sát hại. Đỉnh điểm, bọn Quốc dân đảng đã gây ra Vụ thảm sát đẫm máu vào đêm 2-12-1955. Chúng đã chôn sống tập thể trên 200 đồng chí, đồng bào tại các Hầm Heo Đồng Trại - Tiên Cẩm và Gò Vàng - Tiên Sơn.
Ông Hậu cho hay, trải qua 50 năm sau ngày hòa bình lập lại, cùng với sự phát triển chung của thành phố, vùng Chiến khu Sơn Cẩm Hà đã có những bước chuyển mình mạnh mẽ và đầy năng động. Địa phương đã chủ động chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn theo hướng sản xuất hàng hóa; đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi; phát triển kinh tế vườn, kinh tế trang trại; khai thác tốt tiềm năng sẵn có để tạo giá trị bền vững. Kết cấu hạ tầng được quan tâm đầu tư, đặc biệt là hệ thống giao thông, điện lưới quốc gia và nhiều công trình công cộng khác, mở ra cho Sơn Cẩm Hà những triển vọng phát triển mới. Đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân không ngừng cải thiện; diện mạo quê hương ngày càng thay đổi, khởi sắc.
Phát biểu tại lễ tưởng niệm, ông Trần Anh Tuấn, Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng cho rằng, vụ thảm sát tại Sơn Cẩm Hà là một trong những vụ thảm sát dã man nhất ở Quảng Nam trong thế kỷ XX.
“Buổi lễ hôm nay là dịp để chúng ta tưởng nhớ, bày tỏ lòng thành kính và tri ân sâu sắc đối với sự hy sinh to lớn của nhân dân các xã Tiên Sơn – Tiên Cẩm – Tiên Hà, nay là xã Sơn Cẩm Hà, và các đồng chí, đồng bào đã ngã xuống. Khu chứng tích Đồng Trại và Gò Vàng mãi mãi là bằng chứng tố cáo tội ác của kẻ thù. Đồng thời, là lời nhắc nhở các thế hệ hôm nay và mai sau phải luôn cảnh giác, giữ vững bản lĩnh trước mọi âm mưu chống phá cách mạng”, ông Trần Anh Tuấn nhấn mạnh.
Ông Trần Anh Tuấn đề nghị Đảng bộ, chính quyền và nhân dân xã Sơn Cẩm Hà tiếp tục phát huy truyền thống cách mạng kiên cường của quê hương, đẩy mạnh phát triển kinh tế – xã hội gắn với nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân. Thực hiện tốt chính sách đền ơn đáp nghĩa, chăm lo gia đình có công với cách mạng. Đặc biệt, chú trọng bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị các di tích lịch sử, nhất là Khu chứng tích Đồng Trại và Gò Vàng, nhằm giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ.
