Chuyển đổi khoảng 400.000 sang xe máy điện
Tại buổi họp báo thường kỳ về kinh tế - xã hội TP Hồ Chí Minh ngày 22/5, ông Lê Thanh Hải, Giám đốc Trung tâm Tư vấn ứng dụng kinh tế - Viện Nghiên cứu phát triển TP Hồ Chí Minh, cho biết thành phố dự kiến chuyển đổi khoảng 400.000 xe máy chạy xăng sang xe máy điện cho lực lượng tài xế xe công nghệ và giao hàng. Việc này nhằm làm giảm phát thải khí nhà kính, tiết kiệm chi phí nhiên liệu.
Theo ông Hải, căn cứ vào kết quả khảo sát do Viện Nghiên cứu phát triển TP Hồ Chí Minh phối hợp thực hiện trong thời gian qua, nhóm tài xế công nghệ, giao hàng xe 2 bánh được xác định là một trong những nguồn phát thải lớn nhất tại TP Hồ Chí Minh hiện nay. Trung bình mỗi tài xế di chuyển khoảng 100 km/ngày, với tần suất hoạt động từ 8 - 12 tiếng, kéo theo lượng khí thải đáng kể thải ra môi trường.
Theo kế hoạch, vào tháng 6/2025, Viện Nghiên cứu phát triển TP Hồ Chí Minh sẽ tổ chức hội thảo tham vấn, lấy ý kiến các chuyên gia, nhà khoa học, cơ quan quản lý nhà nước và đại diện cộng đồng nhằm hoàn thiện đề án chuyển đổi phương tiện. Đến tháng 7/2025, đề án cùng với tờ trình đề xuất chính sách sẽ được trình UBND TP Hồ Chí Minh thẩm định và gửi kiến nghị đến Trung ương. Nếu được thông qua, các chính sách hỗ trợ và khuyến khích chuyển đổi phương tiện sẽ chính thức được triển khai từ tháng 1/2026.
Theo ông Hải, nếu các đề xuất chính sách được chấp thuận, nhóm nghiên cứu kỳ vọng có thể chuyển đổi hơn 80% xe máy xăng sang xe máy điện mà các tài xế xe công nghệ và giao hàng đang sử dụng trong vòng 2 năm. Sau đó, TP Hồ Chí Minh sẽ tiếp tục triển khai những biện pháp mạnh mẽ hơn để từng bước hạn chế, tiến tới cấm hoàn toàn xe máy xăng hoạt động trong lĩnh vực vận tải hành khách và giao hàng.
Giai đoạn đầu của quá trình chuyển đổi phương tiện cá nhân, cần ưu tiên nghiên cứu và xây dựng chính sách hỗ trợ người dân sử dụng phương tiện giao thông công cộng, như xe buýt, taxi, xe công nghệ 2 bánh và các phương tiện phi cơ giới.
Cần nhiều chính sách hỗ trợ
Để hỗ trợ cho việc chuyển đổi của các tài xế xe xăng, Viện Nghiên cứu phát triển Thành phố đã làm việc với một số đơn vị nhằm thiết kế sản phẩm cho vay phù hợp với khả năng tài chính của các tài xế, các đơn vị sản xuất, kinh doanh xe điện để có các giải pháp hỗ trợ, đồng hành cùng với chương trình này.
Ông Hải cho biết thêm Viện sẽ kiến nghị một số ưu đãi khác như miễn thuế trước bạ và thuế VAT trong 2 năm cho các tài xế chạy xe máy điện, từ đó khuyến khích các tài xế công nghệ, giao hàng đang chạy xe máy xăng chuyển đổi sang xe điện.
Các doanh nghiệp cũng được khuyến khích tham gia đề án, thông qua việc kết nối giữa nhà sản xuất, đơn vị kinh doanh xe máy điện và ngân hàng, để thiết kế các sản phẩm tín dụng phù hợp nhu cầu chuyển đổi phương tiện.
TP Hồ Chí Minh định hướng phát triển các mô hình kinh doanh trạm dừng nghỉ kết hợp trạm sạc điện, hệ thống thu mua và tái chế xe máy xăng cũ; mở rộng mạng lưới đổi pin, cung cấp pin dự phòng và xây dựng trạm sạc sử dụng năng lượng tái tạo. Ngoài ra, thành phố kiến nghị miễn thuế giá trị gia tăng, lệ phí trước bạ, phí đăng ký và phí cấp biển số lần đầu cho xe máy điện.
Dù lợi ích của việc chuyển đổi sang xe máy điện là rõ ràng, kế hoạch này vẫn đối mặt không ít thách thức. Theo đó, mức giá xe máy điện vẫn cao hơn đáng kể so với các dòng xe xăng cũ mà nhiều tài xế đang sử dụng. Hạ tầng trạm sạc còn thiếu và chưa được phân bổ đồng đều, mạng lưới đổi pin cũng chưa thực sự phát triển. Tâm lý người dùng vẫn còn e dè về độ bền, hiệu suất hoạt động và chi phí bảo dưỡng của xe máy điện...
Bên cạnh đó, bà Bùi Nguyễn Trúc Ny, Giám đốc Kinh doanh Dat Bike, kiến nghị nhà nước hỗ trợ tài chính và hạ tầng sạc nhằm tạo điều kiện cho các doanh nghiệp Việt sản xuất xe máy điện. Ngoài ra, xe máy điện cũng cần được hưởng ưu đãi thuế và phí trước bạ như ô tô điện.
