Nửa đầu năm 2025, ngành nông nghiệp Việt Nam ghi nhận sự tăng trưởng tích cực ở nhiều mặt hàng xuất khẩu. Ba nhóm sản phẩm gồm gỗ, cà-phê và thủy sản đều đạt kim ngạch trên 5 tỷ USD. Trong đó, gỗ và sản phẩm gỗ dẫn đầu với 8,21 tỷ USD, tăng 8,9% so với cùng kỳ; cà-phê đạt 5,45 tỷ USD, tăng mạnh 67,5%; thủy sản đạt 5,16 tỷ USD, tăng 16,9%. Các mặt hàng nông sản khác như hồ tiêu, điều cũng thiết lập mức giá kỷ lục mới. Cụ thể, giá cà-phê xuất khẩu bình quân đạt hơn 5.700 USD/tấn, tăng 59,1%; giá điều tăng 23,8% lên mức 6.805,4 USD/tấn; cao su tăng 22,4%, đạt gần 1.865 USD/tấn.
Trong bối cảnh giá cả nhiều mặt hàng chủ lực vẫn tiếp tục xu hướng tăng, Bộ Nông nghiệp và Môi trường nhấn mạnh yêu cầu quản lý chặt chất lượng sản phẩm, đẩy mạnh truy xuất nguồn gốc và mở rộng thị trường xuất khẩu. Theo ông Trần Gia Long, Phó Vụ trưởng Vụ Kế hoạch - Tài chính, đây là những yếu tố then chốt giúp ngành hoàn thành mục tiêu đề ra cho sáu tháng cuối năm. Ông cũng cho biết, ngành sẽ tiếp tục phát triển nông nghiệp theo chuỗi giá trị, tăng năng lực cạnh tranh để mở rộng đầu ra cho sản phẩm nông, lâm, thủy sản, không chỉ ở các thị trường truyền thống mà còn hướng đến những thị trường mới đầy tiềm năng.
Riêng lĩnh vực thủy sản ghi nhận mức tăng trưởng hơn 19% trong nửa đầu năm nhờ thị trường Mỹ đạt kim ngạch 891 triệu USD, tăng 16%. Các thị trường quan trọng như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và ASEAN cũng duy trì đà tăng. Hai sản phẩm chủ lực là tôm và cá tra đạt lần lượt 2,07 tỷ USD và 1 tỷ USD. Tuy nhiên, theo bà Lê Hằng, Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam, từ nay đến cuối năm, hai mặt hàng này có thể đối mặt với rào cản thuế quan từ Mỹ, đặc biệt là tôm có nguy cơ bị áp cả ba loại thuế: thuế đối ứng, thuế chống bán phá giá và thuế chống trợ cấp.
Ở nhóm rau quả, mặc dù tổng kim ngạch sáu tháng qua giảm 8,4% xuống còn 3,05 tỷ USD, triển vọng cho giai đoạn còn lại của năm vẫn khá lạc quan. Theo đại diện Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, xuất khẩu sầu riêng tiếp tục khởi sắc với gần 130.000 tấn sầu riêng tươi và 14.282 tấn sầu riêng đông lạnh, tăng gấp ba lần so với cùng kỳ năm ngoái.
Tuy vậy, doanh nghiệp xuất khẩu sầu riêng vẫn đang gặp nhiều khó khăn. Bà Nguyễn Thị Thái Thanh, Chủ tịch HĐQT Công ty Ban Mê Green Farm, cho biết từ đầu năm 2025, phía Trung Quốc yêu cầu các lô hàng phải có kết quả kiểm nghiệm cadimi và auramine O (chất vàng ô). Do thiếu thông tin và chưa có hướng dẫn rõ ràng, nhiều doanh nghiệp chưa kịp thích ứng, gặp lúng túng trong khâu xử lý sau thu hoạch. Việc thiếu đầu tư vào kho lạnh, dây chuyền cấp đông cũng khiến việc mở rộng xuất khẩu sầu riêng đông lạnh bị hạn chế.
Trước thực trạng đó, bà Thanh đề xuất cần có cơ chế tín dụng ưu đãi để khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào cơ sở chế biến sau thu hoạch và nhà máy cấp đông. Điều này đặc biệt quan trọng trong mùa cao điểm thu hoạch, giúp giảm áp lực tiêu thụ và đảm bảo chất lượng bảo quản sản phẩm.
Ngành nông nghiệp Việt Nam đang cho thấy vai trò vững chắc là trụ đỡ của nền kinh tế với đà tăng trưởng xuất khẩu ấn tượng trong sáu tháng đầu năm 2025. Đặc biệt, nhóm hàng nông, thủy sản đóng góp lớn vào tổng kim ngạch xuất khẩu, trong đó cà phê nổi bật với mức tăng trưởng vượt bậc. Riêng tại Đức - thị trường nhập khẩu cà phê lớn thứ hai thế giới, Việt Nam vươn lên trở thành nhà cung cấp lớn thứ hai, chỉ sau Brazil. Năm 2024, kim ngạch xuất khẩu cà phê sang Đức đạt 500 triệu USD, và chỉ trong 5 tháng đầu năm 2025, con số này đã tăng mạnh lên 765 triệu USD, tương đương mức tăng 115,8%.
Theo bà Đặng Thị Thanh Phương, Tham tán Thương mại tại Đức, bên cạnh cà phê, trái cây tươi cũng là mặt hàng có tiềm năng mở rộng. Tuy nhiên, so với tổng kim ngạch nhập khẩu nông sản phục vụ tiêu dùng khoảng 70 tỷ USD mỗi năm của Đức, tỷ trọng hàng từ Việt Nam vẫn còn khiêm tốn, chỉ chiếm khoảng 2%. Do đó, bà Phương khuyến nghị các doanh nghiệp Việt cần tận dụng cộng đồng người Việt tại Đức, với mạng lưới nhà hàng rộng khắp để xây dựng và quảng bá thương hiệu. Đồng thời, hướng đến việc đưa sản phẩm trực tiếp vào các chuỗi bán lẻ lớn như Edeka, Rewe, Kaufland và Lidl, vốn chiếm hơn 80% thị phần phân phối nông sản tại nước này.
Tuy nhiên, để mở rộng thị phần tại châu Âu và các thị trường tiềm năng khác, việc tuân thủ các quy định kỹ thuật ngày càng khắt khe là điều kiện bắt buộc. Ông Ngô Xuân Nam, Phó Giám đốc Văn phòng Thông báo và điểm hỏi đáp quốc gia về vệ sinh dịch tễ và kiểm dịch động thực vật, cho biết: trong năm 2024, EU đã đưa ra 114 cảnh báo liên quan đến nông, thủy sản và thực phẩm Việt Nam. Nguyên nhân chủ yếu đến từ việc các vùng trồng, vùng nuôi chưa đáp ứng đầy đủ quy định về dư lượng hóa chất bảo vệ thực vật (MRL) theo từng hoạt chất, từng sản phẩm. Không chỉ EU, các thị trường như Mỹ, Halal cũng thường xuyên cập nhật tiêu chuẩn mới, đòi hỏi doanh nghiệp phải theo sát thông tin để kịp thời điều chỉnh.
Trước bối cảnh này, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến nhận định: nếu giữ vững tốc độ tăng trưởng hiện tại, toàn ngành có thể cán mốc xuất khẩu 70 tỷ USD trong năm 2025. Tuy nhiên, ông cũng lưu ý, sáu tháng cuối năm sẽ là giai đoạn nhiều biến động, đặc biệt về cơ cấu thị trường. Xuất khẩu sang Trung Quốc - một trong những thị trường chủ lực ghi nhận mức sụt giảm, chỉ đạt 5,94 tỷ USD, chiếm 17,6% tổng kim ngạch, thấp hơn so với cùng kỳ năm trước.
Vì vậy, để duy trì đà tăng trưởng, bên cạnh việc giữ ổn định ở các thị trường truyền thống, cơ quan chức năng cần đẩy mạnh xúc tiến thương mại tại các thị trường mới như thị trường Halal, nơi sở hữu dân số lớn và nhu cầu tiêu dùng nông sản ngày càng cao. Cơ hội mở rộng thị phần tại châu Âu cũng rất lớn khi khu vực này mỗi năm nhập khẩu hơn 300 tỷ USD nông, lâm, thủy sản, trong khi hàng hóa từ Việt Nam mới chỉ chiếm khoảng 5,3 tỷ USD.
Vượt qua thách thức kỹ thuật và rào cản thị trường trong giai đoạn cuối năm sẽ là yếu tố quyết định để toàn ngành nông nghiệp không chỉ đạt kim ngạch xuất khẩu 70 tỷ USD mà còn hoàn thành mục tiêu tăng trưởng 4% như kế hoạch đề ra cho năm 2025.