Không còn dừng ở khẩu hiệu, trung hòa carbon đang dần trở thành đòi hỏi hiện hữu trong mọi khía cạnh hoạt động sản xuất, kinh doanh. Khi các tập đoàn lớn trên thế giới siết chặt tiêu chuẩn môi trường, việc chuyển đổi sang chuỗi cung ứng xanh không còn là lựa chọn mà là điều kiện bắt buộc để doanh nghiệp tồn tại và vươn xa trong chuỗi giá trị toàn cầu.
Tại sự kiện “NetZero Pallet - Tương lai của chuỗi cung ứng xanh” do AirX Carbon tổ chức ngày 3/7, các chuyên gia và lãnh đạo doanh nghiệp đã cùng nhìn nhận rằng: chuyển đổi xanh không còn là trào lưu, mà là xu thế không thể đảo ngược. Từ những bước đi ban đầu còn đơn lẻ, đến nay hàng loạt doanh nghiệp Việt đã có những chiến lược cụ thể, với sự hỗ trợ từ công nghệ và mô hình hợp tác sáng tạo.
Minh chứng cho điều này là trường hợp của Heineken Việt Nam, một trong những doanh nghiệp tiên phong trong cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 (Net Zero). Bà Thanh Phạm, Giám đốc Phát triển Bền vững của doanh nghiệp này, cho biết mục tiêu Net Zero không chỉ giới hạn trong nội bộ sản xuất vào năm 2030, mà còn mở rộng đến toàn bộ chuỗi cung ứng vào năm 2040, sớm hơn cả cam kết quốc gia.
Để hiện thực hóa tầm nhìn đó, Heineken đã triển khai hàng loạt giải pháp cụ thể, trong đó có việc sử dụng năng lượng tái tạo tại nhà máy và chuyển toàn bộ xe nâng trong kho sang điện. Với các hoạt động ngoài tầm kiểm soát như logistics, doanh nghiệp đang cải tiến mạng lưới vận chuyển, nâng cấp đội xe theo chuẩn xanh, đồng thời thử nghiệm các giải pháp sinh học, điển hình là Net Zero Pallet do AirX Carbon phát triển.
Với công suất sản xuất lên tới 1,5 triệu pallet/năm tại nhà máy Bình Dương, AirX Carbon tận dụng khoảng 150 triệu tấn phụ phẩm nông nghiệp/năm của Việt Nam để tạo ra sản phẩm thân thiện môi trường. Bà Thảo Trần - Đồng sáng lập kiêm Giám đốc Chiến lược của AirX Carbon cho rằng Việt Nam không chỉ đang theo kịp xu hướng toàn cầu mà còn tham gia kiến tạo các giải pháp tiên phong cho sự phát triển bền vững của thế giới.
Trong bối cảnh thị trường ngày càng ưu tiên các sản phẩm thân thiện với môi trường, việc phát triển dòng sản phẩm xanh “Made in Vietnam” đang trở thành mục tiêu của nhiều doanh nghiệp. Tuy nhiên, theo cả góc nhìn học thuật lẫn thực tiễn từ doanh nghiệp, hành trình này vẫn đối mặt với nhiều rào cản, từ chính sách chưa hoàn thiện cho đến khó khăn trong chuẩn hóa nguyên liệu đầu vào.
Từ kinh nghiệm thực tế, ông Lê Thanh - CEO AirX Carbon cho biết việc thay thế các vật liệu truyền thống bằng phụ phẩm nông nghiệp là bài toán không đơn giản. Theo ông, việc kiểm soát chất lượng nguyên liệu thô như xơ dừa, vỏ cà phê luôn gặp thách thức do tính chất hóa học không ổn định và giá cả biến động. Để đảm bảo đầu ra ổn định cho khách hàng, doanh nghiệp không chỉ đầu tư vào cải tiến kỹ thuật mà còn chủ động giữ giá, đồng thời nhận được sự hỗ trợ từ chính các đối tác lớn trong việc tìm kiếm và chuẩn hóa nguồn cung.
Ở góc độ thể chế, PGS.TS Nguyễn Hồng Quân - Viện trưởng Viện Phát triển Kinh tế Tuần hoàn, Đại học Quốc gia TP.HCM nhấn mạnh một bất cập lớn hiện nay là việc các giá trị phi tài chính như bảo vệ môi trường hay tạo việc làm tại chỗ chưa được công nhận là lợi thế kinh tế. Khi các yếu tố này không thể lượng hóa thành tín dụng hay ưu đãi cụ thể, các sản phẩm xanh sẽ gặp bất lợi khi so sánh về giá với sản phẩm truyền thống.
Theo ông Quân, đây là điểm nghẽn khiến nhiều doanh nghiệp dù tâm huyết cũng khó duy trì mô hình xanh một cách dài hạn. Ông đề xuất cần có chính sách công nhận và lượng hóa các giá trị bền vững, chẳng hạn qua tín chỉ carbon để thị trường có thể đánh giá đúng giá trị thực sự của sản phẩm thân thiện môi trường. Đồng thời, chính quyền địa phương cũng cần đóng vai trò hỗ trợ doanh nghiệp trong việc chuẩn hóa, truy xuất và ổn định nguồn nguyên liệu, yếu tố quyết định đến chi phí và khả năng cạnh tranh của sản phẩm.
Một cảnh báo quan trọng cũng được ông Quân đưa ra là tình trạng “tẩy xanh” (greenwashing) - khi một số doanh nghiệp triển khai các hoạt động môi trường chỉ mang tính hình thức. Theo ông, phát triển bền vững không thể là chiến dịch truyền thông ngắn hạn, mà phải trở thành giá trị cốt lõi, xuyên suốt trong chiến lược và hành động của doanh nghiệp. Những mô hình “xanh nửa vời” sẽ khó có thể đứng vững trong dài hạn khi người tiêu dùng và nhà đầu tư ngày càng quan tâm đến tính minh bạch và thực chất.
Dù nhu cầu về sản phẩm xanh đang ngày càng tăng, con đường để xây dựng các thương hiệu bền vững từ Việt Nam vẫn đầy thử thách. Muốn đi xa, doanh nghiệp không thể chỉ đi một mình, mà cần sự đồng hành từ chính sách, khoa học công nghệ và cả hệ sinh thái hỗ trợ của cộng đồng.