Môi trường kinh doanh khắc nghiệt ở miền núi Thanh Hóa đặt ra những thách thức không nhỏ cho sự phát triển của kinh tế tư nhân. Địa hình hiểm trở chia cắt, hạ tầng giao thông và công nghệ thông tin còn nhiều hạn chế, nguồn nhân lực chất lượng cao khan hiếm, và thị trường tiêu thụ với sức mua còn yếu là những "màu nền" đầy khó khăn.
Trong bối cảnh đó, kinh tế tư nhân vùng cao, bao gồm cả các doanh nghiệp và hộ kinh doanh cá thể, đã cho thấy khả năng thích ứng linh hoạt và sáng tạo đáng kinh ngạc, tựa như loài "tắc kè hoa" khéo léo thay đổi màu sắc để hòa mình vào môi trường, không chỉ tồn tại mà còn tìm kiếm và khai thác những cơ hội tiềm ẩn.
Sự thích ứng này diễn ra trên nhiều cấp độ và hình thức khác nhau. Các hộ kinh doanh cá thể, vốn chiếm phần lớn trong cơ cấu kinh tế tư nhân ở miền núi, thể hiện sự linh hoạt đáng chú ý trong việc điều chỉnh quy mô sản xuất, chuyển đổi ngành nghề theo mùa vụ và nhu cầu thị trường.
Theo ông Lê Duy Tĩnh, Phó Chủ tịch UBND xã Thanh Tân (huyện Như Thanh), trước đây, cuộc sống của người dân trên địa bàn xã chủ yếu dựa vào những vụ lúa, vụ màu, gánh nặng mưu sinh đè nặng lên đôi vai. Với sự quan tâm sâu sát, những chủ trương kịp thời của các cấp chính quyền, đặc biệt là sự thay đổi rõ rệt của hạ tầng giao thông, đã khơi dậy một luồng sinh khí mới.
Công ty TNHH Nông nghiệp Công nghệ cao Hồ Gươm - Sông Âm (Ngọc Lặc) là một ví dụ điển hình. Giám đốc Công ty Nguyễn Văn Huệ cho biết, nhận thấy tiềm năng lớn của huyện Ngọc Lặc trong việc phát triển các loại cây ăn quả, Công ty đã mạnh dạn đầu tư vào quy trình trồng trọt công nghệ cao, hướng đến tiêu chuẩn xuất khẩu.
Theo ông Huệ, năm 2024, vườn vải của Công ty bị mất trắng do thời tiết, nhưng đáng tiếc là doanh nghiệp vẫn chưa nhận được sự đồng hành, hỗ trợ kịp thời từ các cấp chính quyền để khắc phục thiệt hại.
“Dù vậy, chúng tôi vẫn tin tưởng vào tiềm năng của vùng đất và quyết tâm vượt qua khó khăn để không chỉ nâng cao giá trị sản phẩm, mở ra cơ hội đưa nông sản địa phương vươn ra thị trường quốc tế, mà còn góp phần tạo dựng thương hiệu nông sản Thanh Hóa một cách bền vững”, ông Huệ khẳng định.
Sự thích ứng linh hoạt của kinh tế tư nhân miền núi Thanh Hóa là một động lực quan trọng, nhưng để động lực này có thể phát triển mạnh mẽ và kiến tạo nên những giá trị bền vững, cần có sự hỗ trợ chiến lược và hiệu quả từ các cấp chính quyền, các tổ chức xã hội và sự chủ động liên kết của chính cộng đồng doanh nghiệp. Việc tạo ra một "bệ đỡ" vững chắc, bao gồm các chính sách phù hợp và những hành động thiết thực, sẽ giúp các doanh nghiệp và hộ kinh doanh không chỉ “biến đổi” để tồn tại mà còn tự tin đầu tư, đổi mới và phát triển.
Theo ông Hiệu, để thực hiện cam kết này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, ban, ngành để xây dựng chính sách phù hợp với tiềm năng từng vùng. Ưu tiên các lĩnh vực như chế biến nông lâm sản, du lịch sinh thái, bảo tồn làng nghề và tạo điều kiện tiếp cận vốn cho doanh nghiệp nhỏ và vừa.
PGS.TS Tô Thế Nguyên, Trường Đại học Kinh tế – Đại học Quốc gia Hà Nội, cho rằng, để các chính sách thực sự hiệu lực hiệu quả, cần tập trung vào giải quyết những nút thắt căn bản đang kìm hãm sự phát triển của kinh tế tư nhân, trong đó có các doanh nghiệp ở miền núi Thanh Hoá.
Đó là vấn đề về hạ tầng giao thông gây khó khăn cho việc vận chuyển hàng hóa và việc ứng dụng công nghệ và thông tin trong tiếp cận thị trường còn yếu kém; là vấn đề về thiếu nguồn nhân lực có chất lượng, đòi hỏi phải có các chương trình đào tạo phù hợp và gắn kết với nhu cầu của doanh nghiệp.
Bên cạnh sự hỗ trợ của chính quyền, các tổ chức xã hội, hiệp hội doanh nghiệp và sự hợp tác giữa các doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng một hệ sinh thái hỗ trợ vững chắc. Các hiệp hội là cầu nối giữa doanh nghiệp và chính quyền, giúp phản ánh khó khăn và đề xuất giải pháp. Sự liên kết giữa doanh nghiệp lớn và nhỏ tạo ra chuỗi giá trị, giúp doanh nghiệp nhỏ tiếp cận thị trường và công nghệ mới.
Cộng đồng kinh tế tư nhân miền núi Thanh Hóa cần chủ động nâng cao năng lực quản lý, đổi mới công nghệ, xây dựng thương hiệu và tăng cường hợp tác. Sự sáng tạo, tinh thần dám nghĩ dám làm và khát vọng vươn lên là nền tảng để tận dụng cơ hội và vượt qua thách thức, tạo ra giá trị bền vững cho vùng đất.
Hành trình "vượt khó, kiến tạo giá trị mới" của kinh tế tư nhân miền núi Thanh Hóa đầy nỗ lực và tiềm năng. Từ khả năng thích ứng đến khát vọng phát triển bền vững, kinh tế tư nhân đang trở thành động lực quan trọng. Để đạt được thành tựu lớn hơn, cần có sự hỗ trợ từ chính sách đến hành động thực tiễn, sự đồng hành của chính quyền và sự chủ động, liên kết của cộng đồng doanh nghiệp.
Bài: Hà Khải - Viết Huy; Longform: Trần Huyền