Nếu như ở các vùng kinh tế phát triển, doanh nghiệp tư nhân có thể tận dụng lợi thế về cơ sở hạ tầng đồng bộ, nguồn nhân lực dồi dào và thị trường tiêu thụ rộng lớn, thì ở miền núi Thanh Hóa, hành trình khởi nghiệp và phát triển của họ lại phải đối mặt với những “chướng ngại vật” đặc thù. Điều kiện kinh tế - xã hội còn nhiều khó khăn, từ địa hình hiểm trở, giao thông cách trở, đến trình độ dân trí và tập quán sản xuất còn lạc hậu, tất cả tạo nên một “bài toán khó” cho những ai dám dấn thân vào con đường kinh doanh nơi đây.
Ông Nguyễn Văn Sơn, Giám đốc Công ty TNHH Tùng Đạt (Na Mèo, huyện Quan Sơn), chia sẻ: “Làm doanh nghiệp ở vùng cao không dễ, nhất là khi mọi thứ đều bắt đầu từ hai bàn tay trắng. Chúng tôi phải xoay xở đủ đường, vay mượn từ anh em, người quen để đầu tư máy móc khai thác cát – không chỉ để sản xuất, mà còn để phục vụ bà con địa phương, giúp họ giảm chi phí xây dựng. Thế nhưng, khi mỏ hết hạn, chúng tôi lại phải tiếp tục gửi hồ sơ xin gia hạn để duy trì hoạt động. Trong thời điểm giá vật liệu tăng cao, chi phí vận chuyển từ dưới Cẩm Thủy lên vùng cao gấp đôi, thậm chí lỗ vẫn phải làm – vì nếu không, bà con lại thiếu vật liệu, công trình lại đình trệ. Làm doanh nghiệp nơi đây, nhiều khi không đơn thuần là làm ăn, mà là làm vì trách nhiệm với quê hương.”
Ông Phạm Đức Lương, Bí Thư đảng ủy xã Na Mèo, huyện Quan Sơn, chia sẻ: “Các doanh nghiệp trên địa bàn xã cũng gặp những khó khăn, thách thức chung của vùng, từ giao thông đi lại khó khăn, chi phí vận chuyển cao, đến việc tìm nguồn nguyên liệu, nguồn nhân lực ổn định, chất lượng... Để hỗ trợ các doanh nghiệp này phát triển bền vững, một trong những nhiệm vụ trọng tâm của xã là hỗ trợ các thủ tục pháp lý, định hướng tham gia các lớp đào tạo, tập huấn dành cho doanh nghiệp, khởi sự doanh nghiệp, tư vấn, hỗ trợ kết nối với các thị trường tiêu thụ tiềm năng bên ngoài, đồng thời quy hoạch và ổn định vùng nguyên liệu, giúp doanh nghiệp, hộ kinh doanh yên tâm sản xuất và nâng cao giá trị sản phẩm, góp phần phát triển kinh tế địa phương”.
Bên cạnh nỗ lực của doanh nghiệp và sự đồng hành của chính quyền, một số giải pháp thiết thực đang được triển khai nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp tư nhân vùng cao Thanh Hóa. Điển hình là chương trình tín dụng ưu đãi, giúp các doanh nghiệp nhỏ và vừa, đặc biệt là các hộ kinh doanh mới khởi nghiệp, tiếp cận vốn đầu tư sản xuất. Về chính sách, cộng đồng doanh nghiệp kỳ vọng vào việc đơn giản hóa thủ tục hành chính liên quan đến đầu tư và thuê đất, cùng với các cơ chế hỗ trợ về thuế, phí để tăng cường sức cạnh tranh.
Tuy nhiên, cơ sở hạ tầng hạn chế, đặc biệt là giao thông và hệ thống điện, nước, viễn thông chưa ổn định, vẫn là một trở ngại lớn cho hoạt động sản xuất và kinh doanh, buộc nhiều doanh nghiệp phải tự đầu tư. Thêm vào đó, thị trường tiêu thụ nhỏ và sức mua yếu tại miền núi đòi hỏi các doanh nghiệp phải nỗ lực tìm kiếm thị trường bên ngoài, xây dựng thương hiệu và tiếp cận các kênh phân phối hiện đại.
Hành trình vượt khó của doanh nghiệp tư nhân nơi non cao Thanh Hóa không chỉ là minh chứng cho tinh thần kiên cường và sáng tạo, mà còn cho thấy một động lực quan trọng thúc đẩy sự chuyển mình của kinh tế vùng cao. Dù đối mặt với muôn vàn thách thức – từ thiếu vốn, nhân lực, hạ tầng cho đến những rào cản hành chính – họ vẫn đang từng bước khẳng định vai trò là những hạt nhân đổi thay trong lòng cộng đồng.
Từ những mô hình nhỏ, doanh nghiệp tư nhân dần hình thành các chuỗi giá trị mang tính bền vững, tạo việc làm tại chỗ, giữ chân lao động trẻ, và nâng cao năng lực sản xuất cho người dân địa phương. Không chỉ dừng lại ở phát triển kinh tế, nhiều doanh nghiệp còn đóng vai trò như những “người bạn đồng hành” với chính quyền trong xây dựng hạ tầng, hỗ trợ giáo dục và chăm sóc sức khỏe – góp phần cải thiện chất lượng sống cho cả vùng.
Tuy nhiên, để kinh tế tư nhân thực sự trở thành đòn bẩy cho sự phát triển bền vững ở miền núi, cần có sự thay đổi từ chính tư duy quản trị địa phương. Chính quyền không chỉ là người ban hành thủ tục mà cần là đối tác hỗ trợ, tháo gỡ rào cản, kết nối nguồn lực và tạo lập môi trường đầu tư minh bạch, thuận lợi. Khi đó, doanh nghiệp tư nhân sẽ không chỉ “vượt khó” mà có thể “vươn xa”, góp phần tái cấu trúc nền kinh tế vùng cao theo hướng hiện đại và tự chủ.
Bài: Hà Khải - Viết Huy; Longform: Trần Huyền