Báo cáo tình hình kinh tế - xã hội quý I/2025 của Cục Thống kê (Bộ Tài chính) cho thấy, có tới hơn 2.200 dự án trên cả nước bị ách tắc, với tổng vốn gần 5,9 triệu tỷ đồng (khoảng 235 tỷ USD), tương đương gần 50% GDP quốc gia. Theo đánh giá của các chuyên gia, đây là một con số đáng báo động, không chỉ gây lãng phí mà còn cho thấy mức độ nghiêm trọng của điểm nghẽn trong thể chế, gây khó khăn cho đầu tư công.
Theo TS. Cấn Văn Lực, Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ Quốc gia, hàng triệu tỷ đồng sẽ tiếp tục bị “giam lỏng” nếu không có thay đổi về thể chế. Điều đáng nói là các doanh nghiệp cũng chịu sức ép khi không thể tiếp tục triển khai dự án nhưng vẫn phải trả lãi cho ngân hàng, còn ngân sách nhà nước cũng thất thoát hàng tỷ đồng tiền thuế vì dự án bị ngưng trệ.
Theo báo cáo của Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS), doanh nghiệp tư nhân trong lĩnh vực bất động sản đóng góp ngân sách lớn thứ 2 toàn quốc trong năm 2023 và chiếm khoảng 30% trong số các tập đoàn nộp thuế lớn nhất năm 2024.
Bên cạnh những vấn đề về thể chế, những biến động của kinh tế toàn cầu cũng gây ra không ít khó khăn cho các nhà đầu tư khi thực hiện những dự án lớn. Chính sách thuế quan của Mỹ thời gian qua đã gây ra nhiều sức ép cho các doanh nghiệp tư nhân.
Ông Suan Teck Kin, Giám đốc Khối Nghiên cứu thị trường và Kinh tế toàn cầu, Ngân hàng UOB (Singapore) cho biết, một thách thức đang đặt ra cho thị trường tài chính đó là sự biến động liên tục của tỷ giá đô la Mỹ
Theo dự báo của UOB, trong thời điểm quý II/2025, chỉ số đô la Mỹ có thể đạt đỉnh nhưng sẽ giảm dần. Điều này sẽ ảnh hưởng tới quá trình đầu tư cho các dự án công của doanh nghiệp tư nhân, nhất là các doanh nghiệp nước ngoài.
Nhận định về thị trường đầu tư công tại Việt Nam, ông Suan Teck Kin cho rằng, sự biến động trên thị trường toàn cầu có thể mở ra cơ hội để Việt Nam tăng cường đầu tư hạ tầng để giảm thiểu rủi ro bên ngoài.
Ông cũng đề xuất Chính phủ Việt Nam có thể mở rộng thị trường thu hút vốn đầu tư, tránh phụ thuộc vào những thị trường nhất định nhằm giảm thiểu tối đa tác động tới nền kinh tế trong nước.
Theo Ông Phạm Bình An, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển TP. Hồ Chí Minh, ngoài việc mở rộng thị trường xuất khẩu, doanh nghiệp nên tái định hướng đầu tư cho thị trường nội địa, vốn được xem là điểm tựa chiến lược trong giai đoạn nhiều biến động.
Bên cạnh vấn đề về biến động toàn cầu, các chuyên gia cũng lưu tâm việc tìm giải pháp cho cải cách thủ tục hành chính để tháo gỡ vướng mắc cho doanh nghiệp. Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế nhân được kỳ vọng sẽ tạo ra đột phá.
Nhiều nội dung trong Nghị quyết được các doanh nghiệp đánh giá cao, trong đó có mục tiêu giảm ít nhất 30% thời gian giải quyết thủ tục hành chính cho doanh nghiệp, số hóa toàn bộ dữ liệu về đất đai, công khai quy hoach, kiểm soát giá đất và tận dụng hiệu quả quỹ đất công, đất hoang hóa.
Theo TS. Cấn Văn Lực, chỉ cần tháo gỡ được 200 trong số 2.200 dự án, tức chưa đến 10%, nền kinh tế cũng có thể tăng trưởng thêm gần 1% GDP. Đây là một con số cực kỳ ý nghĩa trong bối cảnh Việt Nam đang phấn đấu giữ vững mức tăng trưởng 6–6,5% giữa nhiều bất ổn toàn cầu.
Ông Lực đề nghị Chính phủ tiếp tục thúc đẩy một cơ chế xử lý mạnh mẽ, quyết liệt và đồng bộ từ cấp Trung ương đến địa phương để giải quyết dứt điểm "cơn tắc nghẽn" này. Đây không chỉ là vấn đề giải cứu doanh nghiệp hay khơi thông nguồn vốn, mà là giải phóng tiềm năng tăng trưởng thực sự của nền kinh tế.