Tại Hội nghị Liên Hợp Quốc về Biến đổi Khí hậu đang diễn ra ở Belem (Brazil), Chính phủ Đức công bố sẽ đóng góp 1 tỷ euro trong 10 năm cho Cơ chế Rừng Nhiệt đới Mãi mãi - Tropical Forest Forever Facility (TFFF). Đây được xem là tín hiệu tích cực, thúc đẩy nỗ lực toàn cầu trong việc bảo vệ rừng nhiệt đới, một trong những hệ sinh thái quan trọng bậc nhất đối với cuộc chiến chống biến đổi khí hậu.
Khoản tài trợ của Đức không chỉ giúp củng cố quỹ TFFF mà còn tạo động lực cho sáng kiến mà Tổng thống Brazil Luiz Inacio Lula da Silva khởi xướng. Mục tiêu là thiết lập một cơ chế tài chính minh bạch, bền vững và công bằng, thu hút sự tham gia của nhiều quốc gia trong việc bảo vệ những khu rừng quan trọng.
Theo Bộ trưởng Môi trường Brazil Marina Silva, TFFF được thiết kế dựa trên nguyên tắc “trả theo kết quả”. Hệ thống giám sát vệ tinh sẽ đo lường mức độ bảo vệ và phá rừng của từng quốc gia, từ đó quyết định phân bổ tài chính. Những nước bảo vệ tốt rừng nhiệt đới sẽ nhận hỗ trợ, trong khi những nước tăng phá rừng sẽ bị trừ vào nguồn quỹ.
Trước Đức, Na Uy đã cam kết 3 tỷ USD trong 10 năm, tiếp tục giữ vị trí nước tài trợ lớn nhất cho rừng nhiệt đới. Brazil và Indonesia cũng dự kiến đóng góp mỗi nước 1 tỷ USD. Tính đến đầu tháng 11, đã có 53 quốc gia, bao gồm 19 quốc gia tiềm năng đầu tư, chính thức bày tỏ ủng hộ TFFF.
Mô hình quản trị của quỹ cũng được đánh giá cao với Hội đồng quản lý gồm 18 thành viên, chia đều giữa các quốc gia sở hữu rừng và các nước tài trợ, trong khi Ngân hàng Thế giới giữ vai trò đơn vị ủy thác giai đoạn đầu. Quy định về phân bổ quỹ nhấn mạnh ít nhất 20% tổng vốn phải được chuyển trực tiếp tới cộng đồng bản địa và cộng đồng truyền thống, những người sinh sống trong rừng và đóng vai trò tuyến đầu trong bảo vệ tài nguyên nhưng thường ít được hưởng lợi từ các cơ chế trước đây. TFFF cũng loại trừ hoàn toàn các khoản đầu tư liên quan đến nhiên liệu hóa thạch, thể hiện cam kết mạnh mẽ với phát triển xanh.
Lộ trình Brazil đề ra cho TFFF bao gồm giai đoạn đầu huy động 25 tỷ USD từ các quốc gia giàu, trong khi 100 tỷ USD còn lại sẽ đến từ khu vực tư nhân. Mô hình “đồng tài trợ” này không chỉ giảm áp lực cho ngân sách công, mà còn mở ra cơ hội để các quỹ đầu tư, định chế tài chính và doanh nghiệp tham gia theo cách minh bạch, có thể đo lường và gắn chặt với mục tiêu khí hậu.
Nếu đạt được kỳ vọng, TFFF sẽ trở thành quỹ tài chính rừng lớn nhất thế giới, tạo ra bước ngoặt quan trọng trong việc thu hút dòng vốn xanh vào các khu vực rừng nhiệt đới. Không chỉ bảo vệ môi trường, quỹ còn mang lại giá trị kinh tế - xã hội rộng lớn, tạo việc làm xanh và nâng cao thu nhập cho cộng đồng bản địa – lực lượng tuyến đầu trong gìn giữ rừng. Cơ chế này còn hỗ trợ các quốc gia đang phát triển xây dựng mô hình tăng trưởng kinh tế gắn liền với bảo tồn thiên nhiên, từ đó giảm rủi ro khí hậu và củng cố khả năng chống chịu của các nền kinh tế vốn chịu ảnh hưởng nặng nề từ biến đổi khí hậu.
Trong bối cảnh đó, cam kết 1 tỷ euro của Đức không chỉ mang ý nghĩa song phương mà còn là minh chứng về trách nhiệm của các nền kinh tế lớn trong bảo vệ hệ sinh thái rừng nhiệt đới quan trọng toàn cầu. Động thái này vừa tăng quy mô tài chính, vừa tạo hiệu ứng lan tỏa, khuyến khích các nước khác tham gia, củng cố niềm tin vào hợp tác quốc tế về tài chính khí hậu.
Đối với Brazil, đây là cơ hội để khẳng định vai trò lãnh đạo trong bảo vệ rừng nhiệt đới và nâng cao hình ảnh trên trường quốc tế. Nếu TFFF đạt mục tiêu huy động 125 tỷ USD, quỹ sẽ trở thành nền tảng quan trọng bảo vệ rừng nhiệt đới và đóng góp thiết thực vào mục tiêu giảm phát thải toàn cầu – tiền đề để đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.
Trần Huyền