Trong gần 40 năm đổi mới, khu vực kinh tế tư nhân Việt Nam đã trở thành trụ cột tăng trưởng, đóng góp khoảng 45% GDP, 33% ngân sách nhà nước và chiếm 97% tổng số doanh nghiệp. Trong bối cảnh đó, các doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ chiếm khoảng 24%, ngày càng thể hiện vai trò quan trọng trong nhiều lĩnh vực như nông nghiệp, tiêu dùng, dịch vụ và đổi mới sáng tạo. Tuy nhiên, sự phát triển của doanh nghiệp nữ vẫn đối mặt nhiều thách thức: quy mô nhỏ, khó tiếp cận vốn, hạn chế kết nối thị trường và ít cơ hội gia nhập các chuỗi cung ứng lớn.
Bà Alice Hawkins, Thư ký Thứ hai Đại sứ quán Australia tại Thái Lan, nhấn mạnh rằng phụ nữ thường gặp những trở ngại riêng biệt trên con đường tăng trưởng. Ngoài năng lực và kinh nghiệm, họ còn khó tiếp cận các mạng lưới kinh doanh toàn diện, dịch vụ phát triển doanh nghiệp, sản phẩm tài chính và thị trường tiềm năng.
Cùng quan điểm, bà Nguyễn Thị Bích Thủy, Phó trưởng phòng phụ trách doanh nghiệp tại Cục Phát triển Doanh nghiệp tư nhân và kinh tế tập thể, Bộ Tài chính, cho biết Việt Nam hiện có hơn 1 triệu doanh nghiệp, trong đó hơn 20% do phụ nữ làm chủ và hơn 50% có sự tham gia của nữ giới trong cơ cấu sở hữu. Đáng chú ý, số lượng doanh nghiệp nữ tăng tối thiểu 2% mỗi năm, nhanh hơn mức trung bình của khu vực doanh nghiệp. Việt Nam cũng là một trong những thị trường có mạng lưới doanh nhân nữ phát triển hiệu quả nhất ASEAN.
Dù vậy, doanh nghiệp nữ vẫn phải vượt qua bốn rào cản lớn: quy mô hạn chế và mạng lưới kết nối yếu, khó tiếp cận tài chính, thiếu kỹ năng quản trị và đổi mới sáng tạo, cùng gánh nặng vai trò xã hội và định kiến giới. Những thách thức này khiến việc gia nhập các chuỗi cung ứng lớn trở nên khó khăn hơn, đồng thời hạn chế tiềm năng phát triển bền vững.
Bà Mai Thị Diệu Huyền, Phó Chủ tịch phụ trách Hội đồng Doanh nhân nữ Việt Nam, nhấn mạnh: “Đẩy mạnh bình đẳng giới không chỉ là trách nhiệm xã hội mà còn là điều kiện để doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh trong bối cảnh mới. Khi doanh nghiệp tạo cơ hội công bằng và thực hành GRP, họ tự mở cánh cửa bước vào các chuỗi cung ứng chuyên nghiệp và bền vững”.
Yêu cầu áp dụng WEPs và GRP càng trở nên cấp thiết khi các nhà đầu tư quốc tế, người mua toàn cầu và các Hiệp định Thương mại Tự do thế hệ mới đều đòi hỏi doanh nghiệp tuân thủ nguyên tắc minh bạch, bao trùm và bền vững (ESG). Bà Caroline T. Nyamayemombe, đại diện Tập đoàn Imex Pan Pacific (IPPG), chia sẻ câu chuyện thành công tại tập đoàn khi áp dụng WEPs và GRP. Kể từ khi cam kết WEPs năm 2022, IPPG đã thực hiện nhiều bước đi chiến lược, đặc biệt trong mua sắm có trách nhiệm giới: dành ít nhất 30% cho doanh nghiệp do phụ nữ sở hữu hoặc lãnh đạo, lập bản đồ và đào tạo các doanh nghiệp này đạt tiêu chuẩn quan hệ đối tác, đảm bảo đấu thầu minh bạch và bình đẳng.
Kết quả vượt ngoài mong đợi: năm 2024, 30% nhà cung cấp mới của IPPG là doanh nghiệp nữ, và đến năm 2025, con số này tăng lên 60%. Bà Nyamayemombe nhấn mạnh câu chuyện của IPPG hoàn toàn có thể nhân rộng tại Việt Nam, đặt các doanh nghiệp nữ vào trung tâm quá trình phát triển, hướng tới vị thế cạnh tranh trong nền kinh tế toàn cầu.
Đại diện VCCI, bà Mai Thị Diệu Huyền khẳng định cam kết hỗ trợ doanh nghiệp nữ tiếp cận kiến thức, công cụ và thị trường mới, để mỗi doanh nghiệp rời hội thảo với “năng lượng mới, tư duy mới và các mối liên kết giá trị”. Trong khi đó, bà Alice Hawkins nhấn mạnh rằng trao quyền cho phụ nữ không chỉ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế mà còn góp phần tạo ra xã hội thịnh vượng và hòa bình hơn. Nếu khoảng cách giới trong tham gia kinh tế toàn cầu được thu hẹp, GDP toàn cầu có thể tăng thêm ít nhất 12 nghìn tỷ USD mỗi năm.
Hội thảo khép lại với thông điệp rõ ràng: bình đẳng giới không chỉ là mục tiêu xã hội mà là đòn bẩy kinh tế chiến lược, mở ra cơ hội cho doanh nghiệp nữ Việt Nam tự tin tham gia vào các chuỗi cung ứng lớn, nâng cao năng lực cạnh tranh và kiến tạo tác động bền vững trong nền kinh tế toàn cầu.
Trần Huyền